Sinds 2002, toen Idols zijn intrede deed, zijn er tientallen talentenjachten op televisie aan ons voorbijgetrokken. Oorspronkelijk gingen die vooral over zangtalent, maar inmiddels zitten we ook met z’n allen aan de buis gekluisterd voor de zoektocht naar de beste danser, kok, bakker, klusser, uitvinder, kapper, naaister, modeontwerper, bloemstylist, tuinder of zelfs mentalist. Elk seizoen komen er nieuwe varianten bij. En niet zonder reden. Naar de finale van The voice of Holland keken de laatste keer ruim 2,5 miljoen mensen, naar de finale van Heel Holland Bakt zelfs nog meer. Kennelijk kunnen we er als publiek geen genoeg van krijgen. Wat blijft ons toch zo boeien aan dit soort wedstrijden?

“De sleutel is dat gewone mensen van het ene op het andere moment een ster worden”, vertelt programmamaker en oud-programmadirecteur van RTL4 Bert van de Veer me desgevraagd. “Dat spreekt tot de verbeelding. Voor hetzelfde geld had jij daar als kijker kunnen staan. Dat geeft je een goed gevoel.”

Daar kan ik me wel iets bij voorstellen. In de jaren ’80, toen Van der Veer een aantal seizoenen van de ongekend populaire Soundmixshow regisseerde, stond ik regelmatig met een borstel voor de spiegel te zingen. Sterker nog, op mijn 12e organiseerde ik een heuse zangwedstrijd voor mijn vriendinnen. Ik baalde als een stekker toen ik ‘maar’ tweede werd.

Sindsdien is er overigens flink wat veranderd aan de opzet van talentenjachten op tv. Van der Veer: “Het belangrijkste is dat de persoonlijke verhalen van de deelnemers tegenwoordig centraal staan. Achtergrondfilmpjes, eigen pagina’s op sociale media; ze zorgen ervoor dat je je als kijker nog beter met hen kunt identificeren. Dat versterkt het gevoel jij die aandacht en waardering zelf óók had kunnen krijgen. En wie wil dat nu niet?”

Op mijn 41ste heb ik voldoende zelfkennis om te weten dat ik me vooral nooit voor een talentenjacht moet aanmelden. Maar lekker wegdromen bij het succes van een ander? Daar ben je volgens mij nooit te oud voor.

Verder kijken (en lezen)?

• De talentenjacht op tv een recent fenomeen? Hoe kom je erbij! Het is bijna zo oud als de televisie zelf. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar het optreden van de 17-jarige André van Duin in talentenjacht Nieuwe Oogst in 1964.
• Het NPO-geschiedenisprogramma Andere Tijden besteedde in 2012 aandacht aan de opkomst van talentenjachten op tv.
• In de documentaire U kunt nog stemmen kijken de winnaars van het eerste seizoen van Idols terug op hun deelname.
• De documentaire Bentes stem, gaat over de deelname van de 11-jarige Bente aan The Voice Kids.
• Marleen Beek Visser schreef de thriller Stem!, waarin deelnemen aan een talentenjacht voor één vrouw een echte obsessie wordt. Bekijk hier het filmpje de haar inspireerde tot het schrijven van het boek.