Je moet het maar durven: op je 58ste een jaar lang alleen op het Ierse platteland gaan wonen om je droom waar te maken. Dat is precies wat fotografe Bo Scheeringa deed. Voor een bijzonder fotoproject trotseerde ze stormen, eenzaamheid en corona. “Dankzij deze ervaring voel ik me zelfstandiger en sterker dan ooit.” 

Bo Scheeringa (60, single) uit het Groningse Bedum is professioneel fotografe. Daarnaast werkt ze drie dagen per week als secretaresse bij een zorginstelling. Ze heeft drie kinderen van 36, 34 en 28 en twee kleinkinderen van 13 en 10. 

“Ik weet nog precies wanneer het zaadje voor mijn Ierland-project werd gepland. Het was in de zomer van 2013, tijdens mijn eerste bezoek aan het land. Ik logeerde bij een kennis in County Sligo, een heuvelachtig graafschap aan de westkust. Via een lange, smalle weg reed ik naar Loch Easkey in de Ox Mountains en voelde me meteen thuis. De natuur was wonderschoon en zo heerlijk leeg. Ik heb altijd behoefte gehad aan ruimte en wijdse uitzichten. Misschien zit dat in mijn Groningse genen.
Eenmaal daar ging ik op ontdekkingstocht in de omgeving. Op een dag ontmoette ik een familie met twee dochters, die druk was om moten gestoken turf op een karretje achter een oude trekker te laden. Het beeld raakte me, zo authentiek en nostalgisch. De foto’s die ik van hen maakte, lieten me niet meer los. Ook niet de jaren erna, toen ik bezig was met andere projecten. Ergens in mijn achterhoofd wist ik: ik ga nog eens terug om het verhaal van het Ierse veen vast te leggen. En dan voor langere tijd.” 

800 kilometer
“Mijn jaar in Ierland was voor mij de ultieme bevestiging van mijn persoonlijke groei in de jaren daarvoor. Om dat te begrijpen, moet ik eerst iets over mijn leven vertellen. Ik ben jong getrouwd, op mijn 21ste. Al snel kreeg ik drie kinderen. Hun vader en ik zijn 23 jaar samen geweest. Al die tijd was ik nogal onzeker. Ik vond mezelf niet de moeite waard en stelde me daarom vaak afhankelijk op. Diep van binnen voelde ik de behoefte om dingen te ondernemen, om mezelf en de wereld te ontdekken, om onafhankelijk te zijn. Maar angst en onzekerheid hielden me tegen.
Na mijn scheiding kreeg ik een nieuwe relatie, die mijn zelfvertrouwen nog verder aantastte. Toen die na zeven jaar ook stukliep, voelde ik: nu moet het echt anders. Ik ben toen onder andere allerlei cursussen gaan volgen om aan mezelf te werken. In 2012 besloot ik mijn eentje de Camino Frances te gaan lopen. Dat is een achthonderd  kilometer lange pelgrimstocht van de Franse Pyreneeën naar Santiago de Compostella in Spanje. Natuurlijk vond ik het eng, maar voor het eerst in mijn leven negeerde ik dat gevoel. Vijfenhalve week was ik onderweg, helemaal alleen, met enkel een rugzakje bij me. En ik vond het heerlijk. Die ervaring was echt een keerpunt. Als ik dit kan, kan ik alles, dacht ik.” 

Fotoacademie
“Intussen was ik steeds meer gaan fotograferen. Ik genoot er enorm van om eropuit te gaan en de schoonheid van mijn omgeving vast te leggen. Bij de Groningse fotoacademie wilde ik een basiscursus doen om beter met mijn spiegelreflexcamera te leren werken. Eenmaal daar werd ik echter zo enthousiast, dat ik besloot me voor de vierjarige vakopleiding aan te melden. Vervolgens heb ik qua fotografie van alles gedaan, van reportages tot familieportretten en bruidsfotografie.
Gaandeweg kwam ik erachter dat ik van vrij werken, dus zonder opdracht, het allergelukkigst word. Daar ben ik me op gaan toeleggen. Mijn foto’s hebben vaak iets melancholisch. Ik zoek graag de eenzaamheid en verlatenheid op. In landschappen, maar bijvoorbeeld ook in de blikken van mensen. Daarin herken ik een bepaald deel van mezelf.”

Sparen
“De opbrengst van mijn foto-opdrachten en van een fotoboek dat ik maakte over mijn geliefde Noord-Groningen, zette ik apart voor mijn Ierland-project. Want inmiddels had ik bedacht dat mijn tweede boek dáárover moest gaan. De Ierse hoogvenen zijn een van de laatst overgebleven veengebieden in Europa. Ik wilde de eeuwenoude traditie van het turfsteken vastleggen voor die helemaal verdwijnt. Mijn plan was om me volkomen onder te dompelen in het Ierse plattelandsleven en het complete proces van turfwinning te volgen: van het turfsteken in het vroege voorjaar, tot het keren en stapelen in de zomer en het oogsten en stoken in het najaar en de winter. Daarvoor moest ik er dus een jaar gaan wonen.
Uiteraard had dat wel wat voeten in de aarde. Ik moest jaren sparen om mijn avontuur te bekostigen. Van mijn werk als secretaresse nam ik onbetaald verlof en voor mijn Nederlandse huis zocht ik een onderhuurder. Online vond ik in Ierland een huis aan zee, middenin het veenland. Dat heb ik gehuurd, zonder het zelf ooit te hebben gezien. Op 31 mei 2019 vertrok ik in mijn twintig jaar oude Toyota Starlet, tot de nok toe volgeladen met  kleding, boeken, mijn computer en camera-apparatuur. Het enige andere wat ik meenam waren wat kleedjes en kussentjes, zodat ik me snel thuis zou voelen.” 

Alleen
“Het is wel heel afgelegen, dacht ik, toen ik mijn nieuwe huis in de verte zag. Het lag aan een baai, twee kilometer van de hoofdweg, met links de zee en rechts de bergen. Mijn huurbazen woonden naast me, maar de eerste volgende buren waren honderden meters verderop. Het dichtstbijzijnde dorp was een kwartier rijden. De enige andere levende wezens in de wijde omgeving waren schapen, heel veel schapen.
De eerste twee weken was mijn jongste zoon bij me en voelde het alsof we op vakantie waren. Toen ik hem op het vliegtuig zette, greep de paniek me wel even naar de keel. Hoe ging ik dit in hemelsnaam in mijn eentje doen? Gelukkig duurde dat gevoel niet lang. Ik was immers met een doel gekomen. Elke dag ging ik op pad om de veengebieden af te struinen, op zoek naar mooie locaties en bewoners om te fotograferen. Gaandeweg leerde ik steeds meer locals kennen. Die gaven me dan weer tips. Bijvoorbeeld over mensen die nog met de hand turf staken, of die bijzondere oude machines gebruikten. Zo kwam ik op steeds meer plekken.
‘s Avonds bewerkte ik mijn foto’s en zocht ik plekken uit om de volgende dag te bezoeken. Verder schreef ik een blog voor mijn familie en vrienden in Nederland. Op die manier kon ik mijn verhalen toch kwijt, ook al woonde ik alleen. En ja, ik was best wel eens eenzaam. Vooral in de winter, als ik door heftige stormen aan huis was gekluisterd. Maar het merendeel van de tijd genoot ik juist van de leegte en de stilte. Tijdens mijn wandelingen door het ongerepte landschap voelde ik me onderdeel van iets groters, iets magisch. Ik kan in mijn eentje heel gelukkig zijn, ontdekte ik. Dat gaf me extra zelfvertrouwen.”

Opgelicht
“Eigenlijk liep alles op rolletjes, tot 5 januari 2020. Op die zondagavond kreeg ik een app-je van mijn dochter. Ze had een nieuwe telefoon, schreef ze. Daardoor kon ze tijdelijk niet internetbankieren. Of ik wat geld wilde voorschieten, zodat ze een paar rekeningen kon betalen. Mijn dochter is een harde werker, maar soms ook een beetje chaotisch, dus ik keek niet op van het bericht. Haar eigen profielfoto stond erbij en ook het taalgebruik was precies het hare. Nietsvermoedend maakte ik daarom een paar grote bedragen over.
Pas toen ik de volgende ochtend weer een app-je kreeg met de vraag om meer geld, gingen de alarmbellen rinkelen. Ik belde het nummer van de afzender en hoorde alleen maar gepiep en geruis. Toen ik daarna het oude nummer van mijn dochter probeerde, kreeg ik haar meteen aan de lijn. Op dat moment viel het kwartje: ik was het slachtoffer geworden van oplichting. Wat heb ik gehuild.
De klap kwam heel hard aan. Wekenlang voelde me ik me verdoofd en intens verdrietig. Ik schaamde me ook dat ik zo makkelijk in de phishing-val was getrapt. Bovendien stond mijn hele project ineens op losse schroeven. Ik had een strak weekbudget, waar ik me al maanden netjes aan hield. Maar nu was ik in één klap een groot deel van mijn geld kwijt en zat er niets anders op dan terug te gaan.
Gelukkig sprongen familie en vrienden voor me in de bres en leenden ze me wat ik nodig had om mijn project af te kunnen maken. Net toen ik weer een beetje begon op te krabbelen, brak in februari de coronapandemie uit. Weer twijfelde ik of ik niet naar huis moest gaan. Maar de drang om mijn droom te verwezenlijken bleek toch sterker.” 

Innerlijke kracht
“Terug in Nederland moest ik behoorlijk wennen. Hier woon ik in een dorp, dus ik miste de wijdse uitzichten enorm. Tegelijkertijd was ik ook heel blij om weer dichtbij mijn kinderen en kleinkinderen te zijn. De rijkdom daarvan ben ik tijdens mijn afwezigheid extra gaan waarderen.
Het tastbare resultaat van mijn Ierse avontuur is een prachtig fotoboek, Peat, waar ik ontzettend trots op ben. Maar minstens even belangrijk is dat ik me door de ervaring zelfverzekerder voel dan ooit. Ik weet nu dat geluk niet afhangt van een ander, of van een relatie. En dat als ik iets écht wil, ik het daadwerkelijk voor elkaar kan krijgen. Zo’n fijn gevoel!
Ik kan iedereen dus aanraden om af en toe eens iets alleen te ondernemen. Natuurlijk hoef je niet meteen een jaar te vertrekken. Begin eens met een lange wandeling, of een dagje weg. Want pas als je op jezelf wordt teruggeworpen, ervaar je hoeveel innerlijke kracht je eigenlijk hebt.
Bij mij kriebelt het ook alweer. Een nieuw fotoproject heb ik nog niet. Maar ik weet wel dat ik na mijn pensioen graag met een camper door Europa wil gaan zwerven. Met of zonder partner, dat zie ik wel. Mogen zijn wie ik ben, kunnen doen wat ik wil: dat is voor mij ultieme vrijheid. Een ding is zeker: ik laat me nooit meer beperken door angst. Daarvoor is het leven te kort.” 

Nieuwsgierig naar meer foto’s van Bo’s avontuur in Ierland? Kijk op boscheeringa.nl. Daar kun je ook het boek Peat (Engels voor ‘veen’) bestellen.

Gepubliceerd in Margriet, juli 2022. Foto: Bo Scheeringa.