In september 2019 vond voor de 8ste keer de Socialrun plaats, een gesponsorde estafetteloop van 555 kilometer met als doel: meer begrip kweken voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Voor het eerst deed er ook een team mee van het Universitair Centrum Psychiatrie van het UMCG. Deelnemer en ervaringsdeskundige Florian Kersten (32): “Dat iemand anders is, maakt hem nog niet eng.”

PASPOORT

• Naam: Florian Kersten
• Geboren: 20 november 1986 (Den Haag)
• Opleiding: American School of The Hague, International Baccalaureate International School of The Hague, een jaar Technische Bedrijfskunde en twee jaar International Economics & Business aan de RUG, volgt de tweejarige HBO-opleiding Ervaringsdeskundigheid in Zorg en Welzijn aan de Hanzehogeschool in Groningen
• Werk: medewerker IT-servicedesk, webdeveloper, ervaringsdeskundige-in-opleiding
• Privé: single

Vrijdag 18 januari 2008 was een grijze, kille dag met aanhoudende regen. In Hindelopen werd de Elfstedentocht van 1963 herdacht. Het baby-ijsbeertje in de dierentuin van het Zuid-Duitse Neurenberg kreeg officieel de naam Vlokje. Maar al dat nieuws ging aan Florian Kersten voorbij. Voor hem was die dag om heel andere reden memorabel: hij raakte in een psychotische crisis, die de richting van zijn verdere leven zou bepalen. Na een jarenlange zoektocht naar zichzelf moest en zou hij die avond antwoord krijgen op de vraag: wie ben ik? “Het was dat of doodgaan. Andere opties had ik voor mijn gevoel niet meer.”
Verlicht
Na een avondje uit liep Florian die vrijdag met zijn vrienden naar zijn Groningse huis. Onderweg hoorde hij in de verte vuurwerk. Wat mooi, ze vieren mijn wedergeboorte, dacht de toen 21-jarige student. Eenmaal thuis zakte hij in de gang in elkaar. Wat er vervolgens gebeurde, kan hij elf jaar later nog altijd moeilijk onder woorden brengen. “Het was alsof mijn wezen oploste. Ik smolt samen met heelal, werd deel van iets oneindigs liefdevols. Eindelijk vond ik de verlichting waar ik zo lang naar had gezocht.”
Het euforische gevoel was echter van korte duur. Want al snel diende zich allerlei beangstigende gedachten aan. Dat Florian een slecht mens was en dat hij het niet verdiende om zo gelukkig te zijn. “Daardoor werd ik bij het licht vandaan getrokken en kwam ik terug in mijn aardse lichaam.”
Zijn bezorgde vrienden legden hem op bed. Toen hij vervolgens in zijn verwardheid een raam ingooide, belden ze middenin de nacht zijn ouders. De volgende ochtend stuurde de huisarts hem direct door naar het UMCG. Hij kon toen nog niet vermoeden dat hij daar uiteindelijk zes maanden zou blijven. Zijn opname bleek het begin van lang herstelproces, waar hij naar eigen zeggen nog altijd in zit.
Ontheemd
Eén duidelijke oorzaak voor Florians mentale crisis was er niet. Maar hij denkt dat de omstandigheden waarin hij opgroeide er zeker aan hebben bijgedragen. “Mijn vader is diplomaat”, vertelt hij. “Ik ben opgegroeid in Congo, Thailand en Duitsland. Het gevolg was dat ik nergens wortel kon schieten. Ondanks dat ik wel vriendjes had, voelde ik me vaak onzichtbaar. Ik weet nog dat ik op mijn achtste in mijn Berlijnse klas zat, op de derde verdieping van een groot gebouw. Als ik nu uit het raam spring, zien ze me misschien eindelijk echt, dacht ik.”
Als kind had hij geen idee hoe hij met dat soort emoties moest omgaan. Erover praten durfde hij niet. In plaats daarvan stortte hij zich op zijn schoolwerk. Door goede cijfers te halen, wilde jij aan zichzelf en de buitenwereld bewijzen dat hij heus wel de moeite waard was.
In zijn puberteit namen zijn angst en onzekerheid verder toe. Helemaal toen zijn vader en moeder op zijn 16e naar Jamaica vertrokken en hij op een Haags internaat belandde. Daar voelde hij zich meer ontheemd dan ooit. “Ik snapte de andere leerlingen niet, hoorde nergens bij.” Bovendien was hij nu zijn enige veilige houvast — zijn ouderlijk gezin — kwijt. Zijn klasgenoten voelden zijn kwetsbaarheid feilloos aan. Daarmee werd hij een gemakkelijk pestslachtoffer. “Steeds opnieuw forceerden ze het slot van mijn slaapkamerdeur. Toen ik na een vakantie terugkwam, hadden ze zelfs ingebroken en alles overhoop gehaald. Voor mijn gevoel was ik nergens veilig meer.”
Wiet
Aan de universiteit in Groningen probeerde Florian vervolgens een nieuwe start te maken. Het was daar dat hij op zijn 21ste voor het eerst wiet gebruikte. “Gaandeweg was ik mentaal steeds verder met mezelf in de knoop geraakt. Wat was mijn plekje in de wereld? Hoe verhield ik me tot anderen? Wie was de echte Florian? Hoe hard ik ook mijn best deed, ik kwam daar niet uit. En toen stak ik mijn eerste joint op. Voor even was alle zielenpijn weg. Zo heerlijk. Die lichtheid wilde ik vaker voelen.”
Hij ging meer en meer wiet gebruiken en ook steeds intensiever gamen. Hij verloor zich in de digitale wereld, waar hij wél verbinding met anderen vond. “Ik wilde constant in dat alternatieve universum zijn. Daar voelde ik me vrij. Uiteindelijk speelde ik bijna dacht en nacht. Ik sliep nauwelijks nog, kwam amper meer buiten. Alles om de pijn van het echte leven te ontvluchten.”
De highs van Florians online verblijf wisselden zich af met beangstigende lows, die bovendien steeds heftiger werden. Gaandeweg raakte hij zijn grip op de realiteit helemaal kwijt. Tot hij op die 18e januari in een heftige psychose belandde.
Zelfacceptatie
Terugkijkend op die periode is hij langdurig door een hel gegaan. “Ik ben zes maanden opgenomen geweest, maar het heeft wel vijf jaar geduurd voor ik weer een beetje zin in het leven kreeg. De sleutel naar herstel was mezelf te leren accepteren. Voor mijn gevoel was ik altijd een grote mislukkeling geweest, die geen liefde verdiende. Pas toen een psycholoog me liet inzien hoe empatisch en sterk ik ben en hoeveel doorzettingsvermogen ik heb, voelde ik voor het eerst: ik mag zijn zoals ik ben. Vanaf dat moment ben ik beetje bij beetje uit het diepe dal omhoog geklommen. Met twee stappen vooruit en één terug.”
Vandaag de dag gaat het goed met hem. Hij is zelfstandig, studeert weer en werkt hard aan zijn geestelijke en lichamelijke gezondheid. Maar een nieuwe crisis ligt nog altijd op de loer. “Als ik gestresst raak, gaan mijn gedachten gemakkelijk weer met me aan de haal. Dan slaat de angst toe. Gelukkig herken ik het tegenwoordig goed als de spanning oploopt.” Wat hem helpt is rust, reinheid en regelmaat. Hij eet gezond, sport veel, zorgt dat hij voldoende slaapt en mediteert bijna dagelijks. Verder is het belangrijk om op tijd aan de bel te trekken als het misgaat. “Dat vind ik trouwens nog steeds moeilijk, want dan voel ik me soms toch weer een loser.”
Stigma
Florian is heel open over zijn aandoening. Op die manier hoopt hij te laten zien dat psychosepatiënten misschien wel anders, maar zeker niet eng zijn. “Ik ben een gewone jongen, met dezelfde menselijke gevoelens als iedereen.” Indirect heeft het stigma dat aan psychiatrische aandoeningen kleeft wel een grote invloed op hem gehad. Zo dwong hij zichzelf een paar jaar geleden om veertig uur per week te gaan werken, om maar ‘normaal’ te lijken. Nu hij heeft geaccepteerd dat zijn kwetsbaarheden net zo goed bij hem horen, is er ruimte in zijn hoofd om iets positiefs met zijn ervaringen te doen. Vandaar dat hij inmiddels een tweejarige HBO-opleiding volgt om als ervaringsdeskundige in de GGZ aan de slag te gaan. Zodat hij lotgenoten én hun naasten kan helpen inzien: we zijn allemaal oké zoals we zijn.

[Kader]
Cijfers
Elk jaar krijgen zo’n 3.000 Nederlanders tussen de 15 en 45 jaar voor het eerst een psychose. Oftewel: 27 per dag. Bijna één op de honderd Nederlanders lijdt aan schizofrenie. Zij hebben langere tijd last heb van psychosen met hallucinaties en/of wanen. Tijdens een hallucinatie hoort, ziet, voelt, proeft of ruikt een patiënt dingen die er niet echt zijn. Denk aan stemmen in iemands hoofd. Bij wanen komen zijn of haar gedachten niet overeen met de werkelijkheid. Mensen met wanen geloven bijvoorbeeld dat ze een belangrijke historische figuur zijn of dat de geheime dienst hen achtervolgt. Zowel bij hallucinaties als bij wanen is de ervaring levensecht.
Meer informatie en hulp: psychose.umcg.nl of psychosenet.nl.

[Kader]
Socialrun
In 2011 kwam een groepje vrienden dat in de GGZ werkte op het idee om een sponsorloop te organiseren. Het doel: positieve aandacht vragen voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Een jaar later was de eerste Socialrun een feit. Drie teams liepen in de stromende regen in estafette rond het IJsselmeer. Daarna groeide het initiatief snel. In 2018 deden er 33 teams mee, met in totaal zo’n 950 deelnemers. Samen haalden zij ruim € 80.000 op, bedoeld voor projecten die bijdragen aan meer openheid over en begrip voor psychiatrische aandoeningen.
socialrun.nl.

Gepubliceerd in Dagblad van het Noorden, zaterdag 21 september 2019. Foto: Corné Sparidaens.