E-sigaretten zijn minder schadelijk dan tabak. Liever zo’n apparaatje dus dan ‘gewone’ sigaretten. Of is het niet zo simpel? Arts-epidemioloog Esther Croes van het Trimbos-instituut geeft uitleg en advies. 

1. Wat is een e-sigaret eigenlijk?
“Een apparaatje met een verstuiver en een oplaadbare batterij waarmee je bepaalde vloeistoffen verdampt. Je hebt ze in allerlei soorten en maten. Verder kun je er eindeloos veel verschillende vloeistoffen voor kopen. Op basis van propyleenglycol of glycerol, met of zonder nicotine en in tal van smaken. Kortom: de e-sigaret bestaat niet.”

2. Wat is het verschil met een heatstick?
“In tegenstelling tot de e-sigaret zit daar wel tabak in. Bij een heatstick schuif je een staafje bewerkte tabak in een houder met een verwarmingselement. Door dat te verhitten, komt er een schadelijke mix van stoffen vrij.”

3. En een shisha-pen?
“Dat is een wegwerpvariant van een e-sigaret, met hippe kleuren en zoete smaakjes, vooral gericht op de jeugd. Meestal zit er geen nicotine in. Voor de duidelijkheid: dat maakt hem zeker niet geschikt voor kinderen! Het gebruik normaliseert het roken en maakt de overstap naar traditionele sigaretten mogelijk makkelijker.” 

4. Worden e-sigaretten veel gebruikt?
“In 2017 ‘dampte’ 3,1 procent van de volwassenen. Oftewel: een kleine half miljoen Nederlanders.  Zo goed als alle volwassen gebruikers zijn (ex-)rokers. Grofweg doen ze dat om drie redenen: om minder tabak te roken, als hulpmiddel bij het stoppen met roken of omdat de e-sigaret goedkoper is dan reguliere sigaretten.” 

5. Zijn e-sigaretten schadelijk?
“Ja, want er zitten giftige stoffen in die de luchtwegen irriteren. Niet voor niets valt de e-sigaret sinds mei 2016 onder de Tabaks- en Rookwarenwet. Maar de gezondheidsrisico’s zijn vele malen lager dan van tabak. Bijkomend voordeel is dat e-sigaretten aanzienlijk minder schadelijk zijn voor de omgeving. Dat komt omdat een e-sigaret tussen de trekjes door niet smeult, zoals een traditionele sigaret.” 

6. Kun je er kanker van krijgen?
“De e-sigaret is nu zo’n vijftien jaar op de markt. Dat is te kort om daar harde uitspraken over te doen. Wel zitten  in sommige e-sigaretten kankerverwekkende stoffen, zoals formaldehyde. Onderzoeksinstituut RIVM concludeerde dat de schade van die stof echter in geen verhouding staat tot de honderden kwalijke stoffen die bij het roken van tabak vrijkomen.”

7. Hoe zit het met verslaving?
“Als je een vloeistof met nicotine voor je e-sigaret gebruikt, kun je eraan verslaafd raken.” 

8. Is een e-sigaret een goed hulpmiddel om te stoppen met roken?
“We raden dat vooralsnog niet aan. De kwaliteit is niet zo goed als van geneesmiddelen die je kunnen helpen stoppen. Daar komt bij dat veel stoppen-met-rokenprogramma’s erop gericht zijn om klassieke rookmomenten, zoals bij de koffie of na het eten, te weerstaan. Met het gebruik van een e-sigaret houd je dat gewoontegedrag juist in stand. Aan de andere kant: als je zonder succes verschillende stoppogingen hebt gedaan, is het afkicken met behulp van een e-sigaret wellicht het proberen waard.”

9. Heeft het zin om met gewone sigaretten te minderen en daarnaast een e-sigaret te gebruiken?
“Absoluut niet. Als je naast de e-sigaret blijft doorroken, is de gezondheidswinst verwaarloosbaar. Zelfs als je het aantal traditionele sigaretten flink terugschroeft. Tabaksrook kan namelijk ook in lage concentraties al veel schade veroorzaken.”

10. Wat werkt het beste als je helemaal wilt stoppen?
“De grootste kans van slagen heb je met professionele begeleiding, bijvoorbeeld door een praktijkondersteuner van de huisarts. Nicotinevervangers of andere geneesmiddelen kunnen extra ondersteuning bieden. Als de trek in een sigaret en de ontwenningsverschijnselen afnemen, schept dat ruimte om jezelf nieuw gedrag en nieuwe gewoontes aan te leren. Dat is trouwens niet gemakkelijk. Vandaar het nadrukkelijke advies om een stoppoging met hulp van een professional te doen.”

Meer weten? Kijk op: www.ikstopnu.nl/stop-methode/e-sigaret/.

Gepubliceerd in + Gezond nr. 3. juni 2019.