Dahlia’s hadden lang een wat stoffig imago. Mede dankzij kwekers als Marlies Weijers en Linda van der Slot, die hun kleurrijke teelt wereldwijd op sociale media delen, is de dahlia weer helemaal hip.  

Weet u nog dat dahlia’s bij oude volkstuinders in keurige rijtjes naast de bloemkool, spruiten en wortelen stonden? En dat de bloemen hun bekendheid vooral te danken hadden aan de grootse dahliacorso’s, die inmiddels officieel tot het cultureel erfgoed van Nederland behoren? Het kwam het imago van de kleurrijke bloemen bij het grote publiek niet ten goede. Dahlia’s waren tuttig, oubollig, burgerlijk.
En kijk nu eens. Van kleine pompons tot kolossale schotels, van wufte cactussen tot ingetogen sterren: in alle soorten en maten zijn dahlia’s in de Nederlandse tuinen te vinden. Meer dan 62.000 erkende varianten bestaan er al, en ieder jaar komen er nog zo’n 100 tot 150 bij. Kortom: dahlia’s zijn terug van (nooit helemaal) weggeweest.
“Rond de laatste eeuwwisseling werd in het bloemenvak een wat lossere stijl populair”, zegt  kweker Marlies Weijers. “Tuinontwerpers begonnen dahlia’s te combineren met andere planten. Ook in boeketten zag je ze ineens terug. Sindsdien neemt de populariteit alleen maar toe.”

In de schijnwerpers
Wat de dahlia heeft geholpen bij haar weg omhoog, is de wereldwijde opkomst van kleinschalige, ambachtelijke en vaak jonge bloemenkwekers. Deze zogenaamde farmer florists delen hun kleurrijke oogst veelvuldig op sociale media. De spectaculaire dahlia’s op hun velden en in hun vazen spatten van het scherm. Zo hebben ze er mede voor gezorgd dat de bloem weer volop in de schijnwerpers kwam te staan.
Ook Weijers en haar jeugdvriendin Linda van der Slot behoren tot die nieuwe generatie kwekers. Drie jaar geleden startten ze in Lisse FAM Flower Farm, waar ze behalve tulpen en narcissen ook  dahlia’s verkopen. “Onze echtgenoten kweken al generaties bollen en knollen voor de groothandel en de export”, aldus Linda van der Slot. “Ze hebben geen idee van wie hun eindgebruikers zijn, laat staan wat die van de bloemen vinden. Terwijl wij het juist zo leuk vinden om de liefde voor onze bloemen met anderen te delen. Vandaar dat Marlies en ik een consumentenmerk zijn begonnen. Inmiddels verkopen we onder andere meer dan honderd verschillende soorten dahliaknollen aan particulieren.” 

Veertig miljoen
Het familiebedrijf van Marlies Weijers behoort tot een groep van ongeveer dertig Nederlandse dahliakwekerijen. Gezamenlijk produceren zij jaarlijks meer dan veertig miljoen knollen, die vooral naar het buitenland gaan. Daarmee is Nederland de grootste dahlia-exporteur ter wereld.
In deze tijd van het jaar, waarop de dahlia’s op hun uitbundigst bloeien, zijn zij en Van der Slot naast hun werk op de kwekerij vooral ook druk met fotografen. Hun vaak gestileerde bloemenfoto’s delen ze bijna dagelijks op hun Instagram-account, met ruim 72.000 volgers van over de hele wereld. Voor het overgrote deel vrouwen, overigens. “De uitstraling van onze website en sociale mediakanalen is ook erg feminien”, erkent Weijers. “Dat is een bewuste keus. Bollenkwekers zijn bijna altijd mannen. Er mag dus best wat meer vrouwelijke energie in onze sector.” 

Orde en symmetrie
Gevraagd naar hun persoonlijke favoriet, vinden ze het moeilijk kiezen. Wat wil je ook, met zoveel verschillende formaten en verschijningsvormen. Er zijn eenvoudige dahlia’s, met slechts een paar bloemblaadjes. Maar ook gigantische varianten met bloemen van minstens 25 centimeter doorsnede en meervoudige blaadjes die krullen, rafelen of ineen frommelen.
Uiteindelijk valt de keus  op een zalmroze baldahlia van een meter hoog, de Jowey Winnie: perfect rond, met de blaadjes allemaal even strak rond naar binnen gevouwen. Niet toevallig is die ontwikkeld door een voormalige wiskundeleraar, veredelaar Jef Weyts. Deze Vlaamse ‘dahlia-uitvinder’ is gefascineerd door de symmetrie en orde van de bloemen. Jaarlijks kruist hij honderden soorten, in de hoop dat er wat unieks uitkomt. Tot op heden heeft zo’n vijftig cultivars, zoals de varianten officieel heten, op zijn naam staan.
“Wij hebben veel van zijn planten op onze velden”, besluit Van der Slot. “Jaarlijks gaan we bij hem langs, op zoek naar nieuwe creaties. Want er is altijd ruimte voor nóg een dahlia.”

Samen met Katja Staring van dailygreenspiration.nl schreven Marlies Weijers en Linda van der Slot het boek Liefde voor dahlia’s, dat deze week verscheen. Hierin vertellen ze over de historie van de plant, bespreken ze honderden verschillende varianten en geven ze uitleg en tips over de teelt. Uitgeverij Terra, € 29,90.

[Kader]
Teeltips van Marlies en Linda

• Het is verleidelijk om flink hoge planten en grote bloemen te kiezen, maar laagblijvende dahlia’s (van zo’n 50 centimeter) zijn voor kleine tuinen (en zeker ook voor potten en bloembakken) vaak geschikter. Bovendien zijn ze makkelijk in het onderhoud, want ze hebben geen steun nodig.
• Stop bij de knol een teentje knoflook in de grond. Dat weert schadelijke aaltjes en zuigende insecten zoals trips en bladluis.
• Door dahlia’s te toppen, zal de plant breder vertakken en uitgroeien tot een stevige, struikvormige plant die meer bloemen geeft. Knip of snijd daartoe, als de plant zo’n 30 centimeter hoog is, de middelste scheut eruit, tot één centimeter boven het derde bladrozet.
• Hoe meer bloemen je snijdt, hoe overdadiger de bloei. 
• Je kunt dahlia’s makkelijk vermeerderen door ze te splitsen. Op de wortelknollen zitten bovenaan ‘ogen’: kleine knobbeltjes waar een nieuwe spruit uit kan groeien. De individuele knollen kun je — met ogen — afsnijden van de moederknol en later opnieuw uitplanten. Een mooi klusje voor de winter of vlak voor het planten in het voorjaar. 

[Kader]
Dahlia-inspiratie opdoen?
Neem een kijkje bij een van deze tuinen:

• In de Boomgaard – Leusden 
• De Bloemenboerin – Uithuizen 
• Kwekerij en siertuinen De Kleine Plantage – Eenrum 
• Pluktuin Mooy – Aarle-Rixtel 
• Kwekerij, tuin en theeschenkerij De Boschhoeve – Wolfheze
• St. Hubertushof – Leusden
• Tuin de Beukenhof – Barneveld
  Tuin van Piet Oudolf rond Museum Voorlinden – Wassenaar
• Tuinen van Mies Ruys – Dedemsvaart

Gepubliceerd in Trouw, zaterdag 5 september 2020. Foto’s: FAM Flower Farm.