Veel creatievelingen delen hun werk via sociale media, in de hoop ooit internationaal door te breken. Drie noordelijke succesverhalen. 

“IK HEB EEN HAAT-LIEFDE-VERHOUDING MET INSTAGRAM”

• Naam: Marloes de Vries
• Geboren: 7 november 1984 in Emmen
• Woonplaats: Rotterdam
• Opleiding: Visuele Communicatie, Academy for visual arts and design (Enschede)
• Werk: illustrator, kunstenaar en schrijver
• Privé: samenwonend
• Instagram-handles: marloesdevee / marloes.studio
• Aantal volgers op Instagram: 133.000 / 3.173 (d.d. 1 augustus 2022)

“Ik was vier toen ik mijn moeder vertelde dat ik schilder wilde worden. Onze buurman, Jan, was huisschilder. Zij dacht dus dat ik dat bedoelde. ‘Nee, in een museum’, zei ik stellig. Geen idee hoe ik daarbij kwam; op mijn achttiende zou ik pas voor het eerst een museum bezoeken. Wel was ik altijd aan het tekenen. Alles wat er om me heen gebeurde, legde ik vast. Ik herinner me bijvoorbeeld dat ik getekende verslagen maakte van de schaatswedstrijden van Falco Zandstra. Dat vastleggen van mijn omgeving doe ik trouwens nog steeds, nu in mijn schetsboeken.
Om kunstenaar te worden, moest je naar de kunstacademie. Mijn ouders zagen dat echter helemaal niet zitten. Mijn opa en oma hadden alleen basisschool, ik was de eerste in de familie die naar het vwo ging en kon studeren. Mijn ouders hoopten dat ik dokter of advocaat zou worden. ‘Als kunstenaar eindig je in een doos onder een brug in Parijs’, riep mijn vader wanhopig. Eerlijk gezegd vond ik dat wel een romantisch beeld, ha, ha.
Uiteindelijk overtuigde mijn oppasmoeder mijn ouders ervan om me toch naar de kunstacademie te laten gaan. Met mijn Drentse arbeidersmentaliteit koos ik de richting Visuele Communicatie, een mix van grafisch ontwerp en video. Daar kan ik in ieder geval mijn brood mee verdienen, dacht ik.
Diep van binnen droomde ik er echter van om kinderboeken te gaan illustreren. Maar toen ik op de academie illustratieve vakken ging volgen, kwam ik van een koude kermis thuis. Mijn docenten waren meedogenloos. Ik had totaal geen aanleg had voor tekenen, vonden ze. En op kinderboeken van mij zat niemand te wachten. Die klap kwam zo hard aan, dat ik vijf jaar geen potlood meer heb aangeraakt.
Na mijn afstuderen ging ik aan de slag als grafisch ontwerper en art director. Ik had werk genoeg, alleen werd ik er niet echt gelukkig van. Dus toen ik in 2009 een tekenwedstrijd voorbij zag komen van het kindertijdschrift Boekie Boekie, gaf ik mezelf nog één kans. Als ik niets hoor, teken ik nooit meer, dacht ik. Maar met mijn illustraties won ik de tweede prijs. De jury roemde me voor het feit dat ik met weinig lijnen een groot verhaal kon vertellen. Dat was net het zetje dat ik nodig had. Vervolgens werd ik door een grote uitgeverij benaderd met de vraag of ik educatieve boeken wilde illustreren. Zo ging het balletje rollen.
Afgezien van die prijs heb ik mijn carrière als illustrator vooral aan sociale media te danken. In 2006 was Twitter gestart, in 2010 Instagram. Op beide platforms was ik een gebruiker van het eerste uur. Op Instagram maakte ik zelfs twee dagen na de lancering al een account aan. Van nature ben ik verlegen en introvert; ik praat niet graag over mijn werk en acquisitie en netwerken vind ik vreselijk. Maar dankzij sociale media kon ik mijn werk toch makkelijk delen. Met succes. Via Twitter kreeg ik van een Amerikaanse uitgeverij mijn eerste opdracht voor het illustreren van een kinderboek. En toen ik als een van de eersten in Nederland ging handletteren, pikte het tijdschrift Flow dat via Instagram op. De redactie vroeg me ook teksten voor hun blad te gaan maken. Dat was mijn ingang naar de Nederlandse markt. Weer een paar jaar later begon ik op Instagram stripjes te delen. Die gingen wereldwijd viral. Zo groeide mijn aantal volgers snel. Inmiddels maak ik wekelijks een strip voor Tina en Flair en illustreer ik voor tal van andere opdrachtgevers.
Het klinkt fantastisch, werk vinden via sociale media. Maar ik heb er in de loop der tijd wel een haat-liefde-verhouding mee ontwikkeld. Oorspronkelijk werden berichten chronologisch in je tijdlijn getoond. Op een gegeven moment namen wiskundige formules, beter bekend als  algoritmes, het roer over. Het gevolg: accounts en berichten die veel worden geliked, krijgen volgers eerder te zien. Om als maker op te vallen, moet je kortom scoren. Op Instagram lukt dat tegenwoordig eigenlijk alleen nog als je veel reels — korte filmpjes — plaatst.
Jarenlang besteedde ik wel vier tot zes uur per dag aan het zo goed mogelijk vullen van met name Insta. En als ik zat te tekenen, vroeg ik me constant af hoe ik de algoritmes zo goed mogelijk kon plezieren. Dat ging ten koste van mijn mentale gezondheid. Ik ben op de wereld om mooie dingen te maken, niet om Instagram tevreden te houden. Vandaar dat ik een paar jaar geleden heb besloten om veel minder op sociale media te posten. In plaats daarvan focus ik me op mijn nieuwsbrief. Die heeft ‘maar’ 7000 abonnees. Toch levert mijn nieuwsbrief me zakelijk vermoedelijk meer op dan Instagram. De mensen die zich daarvoor inschrijven, zijn namelijk oprecht geïnteresseerd in mijn werk. De kans dat zij me inhuren of een workshop bij me willen volgen, is veel groter.
Als ik nu mijn oude kindertekeningen bekijk, zie ik daar mijn latere stijl al in terug. Het grote verschil tussen toen en nu is dat ik als kind veel vrijer was. Ik maakte gewoon wat ik leuk vond, zonder me te bekommeren om de mening van anderen. Dat gevoel zou ik zo graag terugkrijgen. Ik wil weer tekenen wat ik zie en voel, verhalen vertellen die mij persoonlijk raken. Vandaar dat ik nu ook vrij werk maak. Vooral landschapsschilderijen, met als centraal thema Fernweh, het Duitse woord voor verlangen naar een plek die niet je thuis is. Voor dit autonome werk heb ik een apart Instagram-account aangemaakt, marloes.studio. Ondanks alles toch wel, ja. Want zonder sociale media is het anno 2022 haast onmogelijk om je werk aan de man te brengen.”
Op marloesdevries.com vind je naast haar illustraties en schilderijen ook Marloes’ persoonlijke blog, met onder andere do’s and don’ts voor het plaatsen van werk op Instagram. 

———————

“ZONDER CORONA WAS IK MISSCHIEN NOOIT GAAN AQUARELLEREN”

• Naam: Astrid Wielinga
• Geboren: 20 oktober 1969 in Heerenveen
• Woonplaats: Heerenveen
• Opleiding: Russisch, Rijksuniversiteit Groningen
• Werk: webmaster bij gemeente Heerenveen
• Privé: getrouwd, twee zoons van 21 en 20
• Instagram-handle: urbananna20
• Aantal volgers op Instagram: 113.000 (d.d. 1 aug 2022)

“Tijdens de eerste corona-lockdown zat ik wekenlang alleen thuis. Uit verveling besloot ik iets creatiefs te gaan doen. Op Instagram had ik prachtige voorbeelden van kalligrafie gezien. Van die mooie, zwierige letters maken, dat wilde ik ook kunnen. Ik bestelde online een kalligrafiesetje en ging aan de slag. Toen ik de losse letters onder de knie had, volgden inspirerende quotes. Die wilde ik opvrolijken met wat kleurrijke elementjes, zoals bloemetjes. In eerste instantie gebruikte ik stiften, maar die bleken niets voor mij. Dan probeer ik waterverf, dacht ik.
Mijn eerste ervaringen met aquarel waren op z’n zachtst gezegd frustrerend. Mensen die ermee werken, weten hoe lastig waterverf kan zijn. Ik had bijvoorbeeld geen idee hoe ik kleuren mooi in elkaar kon laten overlopen. Toch was ik meteen enthousiast. Het is zo magisch om de verf over het papier te zien verspreiden. De onvoorspelbaarheid ervan maakt het extra spannend.
Op Instagram had ik ooit eens een lijntekening met aquarel gezien van Zuid-Europese huizen met rode daken. Die was me altijd bijgebleven. Zoiets wilde ik ook maken. Uit oude vakantiefoto’s zocht ik een kiekje van drie huisjes aan een riviertje in het Franse Kaysersberg, in de Elzas. De aquarel daarvan werd de eerste post op mijn nieuwe Instagram-account: urbananna20. Ik plaatste die op 26 oktober 2020. Hij kreeg 115 likes. Dat vond ik toen enorm veel.
Het was trouwens niet de eerste keer dat ik mijn creatieve werk online onder de aandacht bracht. Twintig jaar eerder, na de geboorte van mijn oudste zoon, besloot ik zijn ledikantje met bloemen te beschilderen. Dat vond ik zo leuk, dat ik kinderschilderijen ging maken. Bolle diertjes, in felle kleuren, geschilderd met acrylverf. Via via kreeg ik daar steeds meer vraag naar. Dus begon ik naast mijn kantoorbaan een creatief bedrijfje, Koekelijn. Ik maakte een website en zette mijn werk op art.com, een site die al niet meer bestaat. Kennelijk viel mijn werk op, want in 2012 werd ik via art.com benaderd door een Australische uitgever, Sigma Books Australia. Die vroeg of ik een prentenboek wilde illustreren. Ik viel van mijn stoel! Als kind droomde ik er al van om een kinderboek te maken, dus ik kon mijn geluk niet op. Een jaar later verscheen Little Cloud van schrijfster Laurie M. Young.
Op het boek was ik ontzettend trots, maar werken in opdracht vond ik minder leuk. Bovendien waren mijn kinderen inmiddels tieners. Met hen was ik de kinderschilderijen ontgroeid. Zo belandden mijn penselen in de kast. Tot de coronapandemie uitbrak.
Op één korte online cursus na, heb ik het aquarellen me volledig zelf aangeleerd. Gewoon door het veel te doen — voor tutorials op YouTube heb ik geen geduld. Toen ik wat beter werd, besloot ik te investeren in goede verf en kwaliteitspapier. Dat kan ik iedereen aanraden; wat een verschil! Goed papier is het allerbelangrijkst, weet ik nu. Ik gebruik cold pressed aquarelpapier van het merk Arches, 100 procent katoen. Daarop verspreidt en mengt waterverf het allermooist. Mijn aquarelverf is van Winsor & Newton, de professional-serie. Ik heb een doos met 24 halve napjes. Meer heb ik niet nodig, want ik meng al mijn kleuren zelf.
De eerste maanden schilderde ik vooral stads- en dorpsgezichten, maar vanaf begin 2021 ben ik me gaan toeleggen op façades van winkels. Wat me daar zo in trekt? Ik heb altijd een fascinatie gehad voor oude gebouwen. En winkels bieden vaak de perfecte combinatie van strakke lijnen en kleurrijke speelsheid. Ik raak daar niet op uitgekeken. Ik begin met een schets in potlood. De volgende stap is een lijntekening met zwarte fineliner. Vervolgens kleur ik de plaat in met aquarelverf. In totaal doe ik zo’n zes uur over een illustratie. Gemiddeld maak ik er één per week — ik heb er tenslotte ook een ‘echte’ baan naast.
Ik weet nog hoe opgetogen was over mijn honderdste volger op Instagram, en over de driehonderdste. Maar mijn account nam pas echt een vlucht toen ik reels van mijn schilderproces ging maken, super korte filmpjes van maximaal een minuut waaraan je zelf muziek toevoegt. Zodra ik die plaatste, schoten de likes en de volgers omhoog. Ik vind het een sport om de perfecte muziek bij een video te zoeken, zodat mijn penseel bijvoorbeeld precies op de maat meebeweegt. Vermoedelijk verklaart dat mede het succes van mijn reels. Mijn best bekeken reel heeft tot nu toe meer dan 2,4 miljoen views.
Een andere tip om als creatieveling meer Insta-volgers te krijgen is om veel aan art challenges mee te doen. Een bekende is bijvoorbeeld Inktober, waarbij in oktober wereldwijd honderdduizenden mensen dagelijks een tekening over hetzelfde onderwerp maken en die op sociale media delen. Dit soort challenges hebben me veel nieuwe volgers opgeleverd. Inmiddels zijn dat er ruim 113.000, een onvoorstelbaar aantal.
Dankzij al die volgers en online aandacht krijg ik regelmatig opdrachten voor illustraties. Op één na kwamen die tot nu toe allemaal uit het buitenland. Zo heb ik de gevel van een slagerij uit Parijs geschilderd, en van een restaurant uit Chicago. Bij die laatste staat mijn illustratie nu op de menukaart. Zo bijzonder! Verder ben ik onlangs benaderd door een internationaal bedrijf dat prints van mijn werk wil gaan verkopen. Van zoiets heb ik nooit durven dromen. Het zou fantastisch zijn als er in de toekomst meer producten met mijn illustraties verschijnen. Toch ben ik niet van plan mijn baan bij de gemeente Heerenveen op te zeggen. De afwisseling bevalt me voorlopig prima.”
Astrid verkoopt haar originele illustraties op Etsy.com. Zoek op UrbanAnnaStudio. Je kunt er ook set bestellen van vijf of tien kleurplaten van haar tekeningen. 

——————-

“GRAPPIG GENOEG HEB IK NIET EENS EEN EIGEN WEBSITE”

• Naam: Birgit Koopsen
• Geboren: 27 november 1967 in Bremen
• Woonplaats: Winsum
• Opleiding: havo
• Werk: ontwerper, mixed media-artist, online docent
• Privé: getrouwd, drie kinderen van 28, 26 en 19
• Instagram-handle: birgit_koopsen
• Aantal volgers op Instagram: 41.900 (d.d. 1 augustus 2022)

“Het lijkt een eeuwigheid geleden, maar voor de komst van de digitale camera en smartphone plakte ik mijn foto’s in ouderwetse fotoboeken. Daar maakte ik dan ware kunstwerkjes van, met bonnetjes, kaartjes, teksten en mooie achtergronden. ‘Als je dat zo leuk vindt, moet je gaan scrapbooken’, zei de vriendin van mijn zwager in 2003. Ik had geen idee waar ze het over had. Online ontdekte ik deze nieuwe trend uit de Verenigde Staten, waarbij mensen hun levens en herinneringen op een fantasievolle manier in plakboeken vastleggen. Een beetje zoals ik al deed, maar dan met veel meer verschillende decoraties. Dat wilde ik ook.
Bij een Groningse hobbywinkel kocht ik steeds meer speciale scrapbookmaterialen, zoals voorbedrukt papier en stickers. De eigenaresse van de winkel tipte een groothandel over mijn enthousiasme. Scrapbooking was in Nederland toen nog nauwelijks bekend. Het bedrijf wilde deze hobby graag beter op de kaart zetten en vroeg me daarom workshops te gaan geven over hoe je zo’n boek maakt. Ik had op dat moment geen werk en dacht: waarom niet?
Van het een kwam het ander. ik ging bijvoorbeeld ook artikelen over scrapbooking schrijven en werd co-auteur van twee boekjes over het onderwerp. De workshops waren intussen zo’n succes, dat ik steeds vaker door winkels in het buitenland werd gevraagd om die te komen geven. Ook over art journaling, wat ik inmiddels was gaan doen. Dat is net zoiets als scrapbooking, alleen gebruik je daarbij geen foto’s maar allerlei mixed media. Zie het maar als kunstpagina’s maken in een boekje.
Gaandeweg kreeg ik meer en meer bekendheid in het wereldje en wisten ook andere opdrachtgevers me te vinden. Jaarlijks bezocht ik de grootste scrapbookbeurs in de VS. In 2013 stuitte ik daar op iets nieuws, gel plate printing, oftewel mono-printen zonder dat je daar een drukpers voor nodig hebt. Simpel gezegd breng je verf en eventuele versieringen aan op een flexibele, rubberen plaat. Vervolgens leg je daar papier op en rol je er met een speciale roller overheen. Als je daarna het papier van de plaat verwijdert, krijg je de meest originele en prachtige prints. Toen ik dat zag, was ik meteen verkocht. Je kunt met gel plate printing zulke mooie dingen maken, en heel andere effecten bereiken dan met bijvoorbeeld een kwast of stift.
Terug in Groningen ging ik eindeloos experimenteren. Toen ik de techniek voor mijn gevoel in de vingers had, heb ik een producent benaderd, Gelli Arts®, met het idee om voor hen ook workshops te gaan geven. Daar waren ze meteen enthousiast over. Voor corona toesloeg, heb ik de hele wereld over gereisd, van Europa en de VS tot Israel en Australië. Tijdens de lockdowns ben ik online les gaan geven. Dat is natuurlijk heel anders, maar ook leuk, omdat je daarmee in één keer veel meer mensen kunt bereiken.
Ondertussen vroeg een Franse fabrikant van hobbymaterialen, Carabelle Studio, in 2014 of ik voor hen stempels, stencils, printingplates en embossingfolders wilde ontwerpen. Zoiets had ik nog nooit gedaan. Als tiener wilde ik weliswaar grafisch ontwerper worden, maar na de middelbare school werd ik uitgeloot bij de Groningse kunstacademie Minerva. Daarna kwam een grafische opleiding er niet meer van. Fantastisch dus, dat ik langs deze weg mijn droom alsnog kon waarmaken. Ik heb nu een eigen lijn bij Carabelle Studio; drie keer per jaar verschijnen er nieuwe producten van mijn hand.
De laatste jaren kan ik mijn brood met mijn creatieve werk verdienen, maar dat is echt niet vanzelf gegaan. In de beginperiode heb ik veel voor niets gedaan. Als lid van het designteam van fabrikanten van hobbymaterialen maakte ik bijvoorbeeld scrapbookpagina’s voor hun blogs en websites. De enige ‘betaling’ was een pakket materialen. Toen ik voor verschillende internationale tijdschriften ging werken, kreeg ik in ieder geval wat geld, maar ook dat was geen vetpot. Mijn belangrijkste inkomsten haal ik nu uit mijn workshops en ontwerpen. Originelen verkoop ik niet, ik kan daar moeilijk afstand van doen.
Grappig genoeg heb ik geen eigen website. Alle bekendheid en contacten die ik heb vergaard, kwamen via sociale media, vooral via Instagram. Ik heb wel nog een tijdje een blog bijgehouden, maar dat bleek niet mijn ding. Laat mij maar lekker plaatjes maken. Mijn succes op Insta heb ik denk ik mede te danken aan het feit dat ik me heb gespecialiseerd in gel plate printing, en daar veel praktische tips over geef. Kennelijk spreekt mijn werk met veel verschillende lagen en contrasterende kleuren volgers aan. Verder is de kwaliteit van je foto’s en video’s op sociale media heel belangrijk. Als mensen door hun tijdlijn scrollen, beoordelen ze in een fractie van een seconde of ze bij jou blijven hangen. Hoe mooier je beeldmateriaal, hoe vaker dat gebeurt.
Let wel: het aantal volgers op sociale media zegt weinig over je kans op commercieel succes. Want aan veel volgers alleen verdien je niets. Wel kan een groot aantal de aandacht trekken van bedrijven. Hoe meer bekendheid je hebt, hoe interessanter je voor producenten wordt.
Op mijn 54ste ben ik nog altijd verbaasd over mijn internationale succes. Ik had mijn carrière nooit zo kunnen plannen. Bovendien: er zijn zoveel mensen die mooie dingen maken. Wat ik dan voor speciaals heb gedaan? Veel tijd en energie investeren in mijn zichtbaarheid, denk ik. En fabrikanten met wie ik graag wilde samenwerken proactief benaderen. Ook die in het buitenland. Verder heeft het me erg geholpen dat ik me in één techniek heb gespecialiseerd. Daardoor weten creatievelingen en bedrijven van over de hele wereld nu: voor inspiratie en workshops over gel plate printing moet je bij Birgit zijn.”
Via haar website op Etsy.com biedt Birgit workshops aan over gel plate printing en zef washi tape maken. Daarnaast kun je er mixed media achtergronden voor scrapbooks en art journals kopen om zelf af te drukken.

Gepubliceerd in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant op zaterdag 30 juli 2022. Fotografie Astrid: Niels de Vries. Fotografie Marloes: Marleen Annema.