155 kilo. Zoveel woog Willeke van den Heuvel (50) toen ze in maart 2018 een maagverkleining onderging. Met een BMI van 50,6 was ze morbide obees. Ze hield een dagboek bij van de periode ervoor en erna. “Dit kan zo niet langer.”

Paspoort

• Naam: Willeke van den Heuvel
• Leeftijd: 50
• Werk: eigenaar van een online marketingbureau. Runde voorheen samen met haar man de eerste Nederlandse webwinkel voor kleding in grote maten
• Privé: getrouwd met Aad; twee kinderen, Esmee (16) en Michael (15)
• En verder: kreeg op haar 41ste borstkanker. Schreef over haar maagverkleining het boek Banaan of kiwi? (Zie kader.)

Juli 2017
“En nu ben ik het zat! Mijn man is met onze kinderen een dagje naar een pretpark. Voor de zoveelste keer zit ik met het mooie weer alleen thuis. Bang om mijn dikke lijf te vertonen. Zelfs als de mussen van het dak vallen, draag ik een lange broek en een shirt met lange mouwen. Ik ben bang voor ademnood als ik een paar honderd meter loop. Bang om door een terrasstoel te zakken. Bang om kletsnat te raken van het zweet. Dus kruip ik maar weer achter de computer en stort ik me op mijn werk. Ik ben nog geen vijftig, maar ik voel me zoveel ouder. Afgelopen jaren is mijn wereld steeds kleiner geworden. We zijn altijd een hecht gezin geweest, maar ik kan niet meer de moeder en partner zijn die ik wil. Er moet wat veranderen en snel ook. Ik wil een maagverkleining. Morgen bel ik de huisarts voor een verwijsbrief.”

Oktober 2017
“Tijdens de intakegesprekken in het ziekenhuis met een verpleegkundige, een psychiater en een diëtist vertel ik dat ik van kinds af aan worstel met mijn te zware lijf. Op mijn twaalfde was ik al flink te zwaar. De middelbare school vond ik een hel; ik werd constant gepest. Van mijn eigenwaarde was daarna niets meer over. Zo lang als ik me kan herinneren, vermijd spiegels en zorg ik ervoor dat ik zo min mogelijk op foto’s sta. Wegen doe ik al jaren niet meer. Natuurlijk heb ik in de loop der jaren geprobeerd af te vallen. Er is geen dieet dat ik niet heb getest. Sonja Bakker was mijn grote vriendin. Maar als het al lukte om wat kilo’s kwijt te raken, kwam ik daarna altijd even hard weer aan. Inmiddels weet ik dat je hormoonhuishouding verandert als je ernstig te zwaar bent. Daardoor wordt het haast onmogelijk om de overtollige kilo’s met alleen gezonder leven kwijt te raken. Vandaar dat een maagverkleining voor mij nog de enige optie is. De diëtiste adviseert me om, in aanloop naar de operatie, alvast te wennen aan de zes eetmomenten per dag die ik daarna moet aanhouden. En om langzamer te kauwen. Over een maaltijd hoor je volgens haar wel twintig tot dertig minuten te doen! Dat wordt wennen. Nu eten we het merendeel van de week voor de tv. Vaak besluiten we pas aan het eind van de middag wat er op het menu komt. Doordeweeks meestal iets simpels, zoals kipshoarma of wraps. Niet goed natuurlijk. Maar met twee tieners die niet aan tafel willen en twee ouders die ‘s avonds moe zijn van hun werk, kiezen we toch vaak toch voor de makkelijkste weg.”

December 2017
“Na een gesprek met een chirurg komt het verlossende woord: ik krijg mijn vurig gewenste operatie! Over zes tot acht weken, want zo lang is de wachtlijst. Tot nu toe wist alleen mijn eigen gezin van mijn voornemen. Ik schaamde me om anderen erover te vertellen, bang dat ze me een loserzouden vinden. Je hoort in de media zo vaak dat een maagverkleining een zwaktebod is. Iets voor luie mensen zonder doorzettingsvermogen. Het tegendeel is waar. Het vergt moed en commitment om voor zo’n operatie te gaan. En een makkelijke oplossing is het zeker niet. Zelfs met een klein maagje kun je nog steeds ongezond eten en aankomen. Om blijvend af te vallen moet je jezelf een heel andere manier van leven aanleren. Óók als je een maagverkleining ondergaat. De operatie is niet meer dan een hulpmiddel. Gelukkig reageren mijn familie, vrienden en klanten allemaal positief. Ze vinden het hartstikke stoer dat ik de regie over mijn leven neem en voor een gezond lijf kies.”

Februari 2018
“Er valt een witte envelop van het ziekenhuis op de mat: 6 maart ga ik onder het mes. In overleg met mijn chirurg heb ik gekozen voor een gastric bypass. Mijn maag wordt met nietjes verkleind tot een bolletje ter grote van een kiwi, met een inhoud van 15 tot 20 milliliter. Van ongeveer een klein kopje dus. Na de operatie zal ik snel vol zitten. Ook iets nieuws, want zo’n voldaan gevoel ken ik helemaal niet. Ik kan altijd dooreten. Twee weken voor de operatie moet ik starten met een crashdieet, bedoeld om de lever te laten krimpen, zodat de chirurg goed bij mijn maag kan.”

Maart 2018
“Eindelijk is het zo ver. Om kwart voor zeven ‘s ochtends meld ik me in het ziekenhuis. Veel geslapen heb ik niet, want ik ben hartstikke zenuwachtig. Voor ik mijn operatieshirt aankrijg, word ik gewogen. Sinds de intake in oktober ben ik zes kilo afgevallen. Netjes! Als ik afscheid neem van mijn man en kinderen, slaan de zenuwen in alle hevigheid toe. Ik huil tranen met tuiten. Als ik niet zo’n rare papieren jurk aan had, was ik achter ze aan gerend. Ik wil die operatiekamer niet in! Maar ik ga toch.”

Maart 2018
“Waar ben ik aan begonnen? denk ik als ik na de operatie wakker word. Een klein slokje water en een tabletje paracetamol zorgen voor heftige, pijnlijke krampen in mijn maag en middenrif. Hetzelfde gebeurt als ik de volgende ochtend drie lepels yoghurt eet. Dat zal toch niet zo blijven?
Na een nachtje in het ziekenhuis mag ik naar huis. De dagen erna probeer ik kleine hapjes te eten. Een beetje kwark, een slokje bouillon. Ik vind het maar eng, onder andere omdat ik steeds de hik krijg. Die kan wel een half uur duren. Daarna ben ik doodop. Na een paar lepels gepureerde courgettesoep gaat het een keer helemaal mis. Ineens word ik ontzettend misselijk. Ik ren naar de wc en moet kokhalzen, maar er komt niets uit. Heb ik te veel gegeten? Of te snel? Het gaat tijd kosten om aan dit nieuwe lijf te wennen. Gelukkig is er ook goed nieuws: in de eerste week na de operatie ben ik al 3,5 kilo afgevallen.”

April 2018
“Van iets wat ik gedachteloos tussendoor deed, wordt eten en drinken een bezigheid om zorgvuldig uit te denken en te plannen. Ik moet zes keer per dag een kleine portie nemen. Extra eiwitten zijn belangrijk, bijvoorbeeld in de vorm van vlees, vis en noten. In aanvulling daarop slik ik dagelijks speciale vitaminepillen. Dat zal ik de rest van mijn leven moeten blijven doen. De eerste weken heb ik nog veel last van kramp en diarree. De oorzaak blijkt een overgevoeligheid voor melkproducten te zijn. Nadat ik die radicaal uit mijn menu heb geschrapt, gaat het veel beter.
Toch blijf ik onzeker. De ene dag kan ik iets meer eten, de andere dag krijg ik geen hap op. Van sommige gerechten word ik misselijk, van anderen gaan mijn darmen rommelen. Verder voel ik me suf en moe, alsof mijn hoofd in een waas zit. Op internet lees ik veel verhalen van lotgenoten die tegen dezelfde problemen aanlopen. Goedbedoelde adviezen zijn er genoeg. Maar een gedegen antwoord op de vraag wat je wel en niet moet doen, vind ik niet. Best vreemd, als je bedenkt dat jaarlijks 12.000 Nederlanders een maagverkleining krijgen. Oftewel 230 per week! In een gekke bui besluit ik een boek over maagverkleiningen te gaan schrijven. Voor alle patiënten die na mij komen.”

Mei 2018
“Voor de operatie hoorde ik verhalen van mensen die na hun ingreep drie tot vier kilo per week afvielen. Vol goede moed had ik mezelf dus ten doel gesteld om op 25 januari 2019— mijn 50ste verjaardag — onder de honderd kilo te wegen. 55 kilo in 46 weken, dat moest lukken. Helaas gaat het bij mij in de praktijk lang zo hard niet. Gemiddeld verlies ik een kilo per week. Frustrerend. Heel soms zijn mijn ogen nog groter dan mijn maag. Bijvoorbeeld als ik op een warme dag zin heb in een koud glas limonade. Zonder na te denken drink ik een paar grote slokken. Dat zal ik weten. Een minuut of vijf heb ik vreselijke krampen in mijn maag. Au! Een wijze les.”

Juni 2018
“Tot mijn vreugde merk ik dat mijn oude kleren ruim om mijn lijf beginnen te hangen. Ik besluit via internet wat nieuwe kleding te bestellen, voor de zekerheid in drie verschillende maten. Wat een kick als blijkt dat ik de kleinste van de drie pas! Zo’n jubelmoment voelt echt als een steuntje in de rug. Het eten en drinken gaat nu ook stukken beter. Met verwondering kijk ik hoe de mensen om me heen volle borden eten weghappen. Zelf krijg ik ‘s avonds nog maximaal een half ontbijtbord op.”

Augustus 2018
“Met mijn veel te zware lijf was bewegen lastig. Na een klein stukje lopen kwam ik adem te kort. Bovendien gutste het zweet bij de minste of geringste inspanning over mijn gezicht. Als ik niet zeker wist dat ik vlakbij mijn bestemming kon parkeren, ging ik de deur niet uit. Nu ik inmiddels meer dan twintig kilo kwijt ben, is het tijd om ook iets aan mijn conditie te gaan doen. Onder begeleiding van een fysiotherapeut start ik een fitnessprogramma. Ik moet namelijk letterlijk leren hoe ik weer in beweging kom. Wat helpt is dat mijn man met me meedoet. Hij is ook te zwaar en heeft een te hoge bloeddruk. Nu staan we dus nu op maandag- en donderdagochtend om half acht samen in de sportschool.”

September 2018
“Toen ik op 6 maart 2018 wakker werd uit mijn narcose, was ik totaal niet voorbereid op wat er zou komen. Op de pijn, de onzekerheid, de ups en downs. Op dat ik geen melkproducten meer kon verdragen, op dat mijn smaak was veranderd en op al die andere dingen waar ik vooraf geen idee van had. Het was een hele zoektocht om daar mijn weg in te vinden. Om anderen — patiënten én hulpverleners — daarbij te helpen, heb ik mijn boek geschreven. Precies een half jaar na mijn operatie wordt dat gepresenteerd. Tientallen lotgenoten en zorgprofessionals heb ik ervoor geïnterviewd, inclusief mijn eigen chirurg. Ik heb zelfs een maagverkleiningsoperatie van iemand anders mogen bijwonen. Dat was wel even heftig! Maar het gaf me ook vertrouwen: wat fantastisch dat dit allemaal kan. En wat wordt er in het ziekenhuis goed voor je gezorgd. Nu sta ik vol trots met mijn boek op het podium. 35 kilo lichter en op weg naar een gezonder leven.”

November 2018
“Om bij te komen van het afgelopen jaar, ga ik een weekje naar Italië. Vliegen vind ik spannend, want ik paste al jaren niet goed meer in een vliegtuigstoel. Om de veiligheidsriem te sluiten, moest ik steevast een verlengstuk aan de stewardess vragen. Dan kon ik wel door de grond zakken. Maar deze keer is alles anders. In plaats van dat ik klem zit in de stoel, houd ik zelfs wat ruimte over. En ‘klik’, de riem gaat in één keer dicht! Ik stuur meteen een jubel-app’je naar mijn familie. Wat een heerlijk gevoel. Ik merk trouwens ook dat mij conditie vooruitgaat. Tijdens de wandeling van de parkeergarage naar de gate moest ik een half jaar geleden nog meerdere keren pauzeren. Nu kon ik zo doorlopen, zonder naar lucht te happen. Al dat sporten is dus niet voor niets. Ik begin het zelfs leuk te vinden.”   

December 2018
“Het zijn drukke tijden voor mijn online marketingbedrijf. Tussen alle klussen door werk ik aan een informatieve website over maagverkleiningen, run ik mijn huishouding en spendeer ik zoveel mogelijk tijd met mijn gezin. Met de volle, lange dagen is het een uitdaging om mijn strakke regime van zes eetmomenten op een dag vol te houden. Af en toe neem ik tussendoor een koekje of een paar dropjes. Want mijn lekkere trek is met de operatie helaas niet verdwenen.
Het twee keer per week sporten houden Aad en ik dapper vol. Ondanks dat val ik helaas geen gram meer af. De teller staat al een paar maanden min 35 kilo, inclusief de zes kilo van voor de operatie. En dat terwijl ik zo mijn best doe. Voor wie er nog over twijfelde: een maagverkleining is dus echt geen makkelijke oplossing, zoals mensen vaak denken. Je valt er niet ‘zomaar’ tientallen kilo’s van af. Uiteindelijk moet je het toch allemaal zelf doen. Dat blijkt — zelfs met de beste wil van de wereld — hartstikke lastig.”

Januari 2019
“‘Heb je spijt van je operatie?’, vraagt een vriendin als ze hoort dat mijn gewicht stagneert. Natuurlijk baal ik daarvan. Maar spijt? Geen seconde. Het draait tenslotte niet alleen om het gewicht. Ik merk dat ik rechter loop, meer zelfvertrouwen heb. Ik voel me fitter, vind mezelf leuker en durf eindelijk weer in de spiegel te kijken. Mijn wereld wordt groter; ik ga eropuit met mijn gezin en vriendinnen en durf me weer op zakelijke bijeenkomsten te vertonen. Mijn leven is er echt enorm op vooruitgegaan. En trouwens niet alleen dat van mij: mijn man en kinderen hebben ook het roer omgegooid. We eten weliswaar niet elke dag aan tafel, maar wel meerdere keren per week. We koken gezonder; pakjes en zakjes gebruiken we nauwelijks nog. En lekkers hebben we zelden in huis. Als gevolg daarvan ben niet alleen ik, maar is ook de rest van het gezin afgevallen. Mijn doel om vóór mijn 50ste verjaardag onder de honderd kilo te komen heb ik helaas niet gehaald. Maar wat niet is, kan nog komen. Ik gooi het bijltje er zeker niet bij neer. Op mijn 50ste begin ik aan een nieuwe fase van mijn leven. Ik ben vastbesloten daar het beste van te maken en nog meer te genieten dan ik al deed. Op een gezonde manier uiteraard.”

[Kader]
Banaan of kiwi?
Wat kun je van een maagverkleiningsoperatie verwachten? En van de periode daarna? Heb je met een kleine maag nog trek? Gaat het afvallen dan vanzelf? Zijn er gezondheidsrisico’s voor de lange termijn? En hoe voorkom je dat je toch weer aankomt? Op deze en veel andere vragen geeft Willeke van den Heuvel antwoord in het boek Banaan of kiwi? Alles wat je wilt weten over maagverkleiningen. De titel verwijst naar de meest voorkomende operaties: de gastric sleeve (waarbij de maag de vorm van een banaan krijgt) en de gastric bypass (kiwivorm). Aan het boek werkten medisch specialisten van verschillende ziekenhuizen mee. Ook vertellen meerdere ervaringsdeskundigen over ‘voor’ en ‘na’ hun operatie. Meer informatie: banaanofkiwi.nl.

[Kader]
Willekes dagmenu
Glas water met vitaminepil. Dan een half uur wachten.
Ontbijt: 2x een volkoren cracker met smeerkaas

• Opstaan: een glas water met een vitaminepil. Daarna een half uur wachten.
• Ontbijt: twee volkoren crackers met smeerkaas.
• Een half uur na het ontbijt twee koppen koffie.
• Rond 10.00 uur een kommetje sportkwark met 20 gram extra eiwitten
• Lunch: twee volkoren crackers of één volkoren boterham met vleeswaren en wat rauwkost.
• Rond 15.00 uur: een kop bouillon met wat gerookte kipfilet, een ei met een plakje rookvlees of een blokje kaas en wat rauwkost.
• Avondeten: een stukje vlees of vis (75-100 gram) een lepel groente en een kleine lepel aardappel, rijst of pasta. Totale gewicht: 150-200 gram.
• Rond 21.00 uur: een handje noten of wat zuivel.

Gepubliceerd in Margriet 9, februari 2019. (Foto: Ester Gebuis.)