Driekwart van de ouders wil dat hun kind vaker buiten is en meer leert over de natuur, bleek onlangs uit onderzoek van IVN Natuureducatie. Laat dat nou net de missie zijn van bioloog, wetenschapsjournalist en illustrator Kim Merel. Ze maakte een prentenboek over de vraag: wat is natuur eigenlijk? 

Wat is natuur precies? Toen de nu driejarige dochter van bioloog, wetenschapsjournalist en illustrator Kim Merel (34) haar vorig jaar die vraag stelde, stond ze met haar mond vol tanden. Want hoewel ze al jaren schrijft en tekent over alle mogelijke aspecten van de natuur, had ze op die alomvattende vraag niet direct een antwoord klaar. Bizar eigenlijk, vond ze. Hoe kunnen we immers onze (klein)kinderen enthousiast maken voor natuur en het belang van natuurbehoud bijbrengen als we als volwassenen niet eens simpel kunnen uitleggen wat het is? Het idee voor een prentenboek was geboren. 

Ontdekkingsreis
“Ik woon buiten, in het Drentse Vries, aan het water en een zandpad naast de deur”, vertelt Merel. “Van kleins af aan vertel ik mijn dochtertje over planten en vogels en insecten. Die teken ik ook veel, vaak met als doel om kennis over te brengen. Daar schrijf ik dan weetjes bij. Die staan ook in mijn boek Dit is… natuur!, maar daarmee wil ik méér laten zien. Namelijk dat natuur niet alleen over feiten gaat, maar vooral ook magisch is en eigenlijk één groot wonder.”
In het prentenboek, dat Merel zowel tekende als schreef, neemt een (naamloos) meisje de lezer mee op een ontdekkingsreis door de natuur. In twintig grote illustraties komen allerlei aspecten aan bod, van seizoenswisselingen tot biodiversiteit en de waterkringloop. Uiteraard zonder zulke moeilijke woorden, want het boek is bedoeld voor kinderen vanaf 4 jaar. “Ik hoop lezers én voorlezers vooral nieuwsgierig te maken, zodat ze er daarna samen op uitrekken, lekker de natuur in.”

Konijnen in de kinderwagen
Zelf kreeg Merel haar enthousiasme voor natuur met de paplepel ingegoten. Ze groeide op in een idyllisch boerderijtje in Drenthe, omringd door een enorme tuin en tal van dieren. “Als kind liep ik al vol verwondering buiten rond”, herinnert ze zich. “Ik zat altijd met mijn neus in het gras, op zoek naar beestjes. In mijn kinderwagen had ik geen poppen, maar jonge konijnen. Vanaf mijn zevende of achtste hielp ik bij de bevalling van onze pony, die jaarlijks een veulentje kreeg. Vervolgens zat ik uren bij ze in het weiland, net zolang tot het veulen me vertrouwde en naar me toekwam. Ik weet ook nog dat ik een keer kippeneieren onder een lamp had uitgebroed. Dat uit zo’n gesloten schaal een levend wezentje kwam, vond ik ongelofelijk. Dat gevoel van verwondering over de natuur is nooit meer weggegaan en heeft mijn leven zo verrijkt. Dat gun ik andere kinderen ook.” 

Tablet en tekenapp
Je zou het op het eerste gezicht niet zeggen, maar de illustraties voor Dit is… natuur! maakte Merel allemaal digitaal, op een tablet. “Ik werk nog steeds graag op papier, met potlood en aquarel”, vertelt ze. “Maar het leuke van digitaal illustreren is dat je van alles kunt uitproberen. Bijvoorbeeld wat er gebeurt als je potlood en verf door elkaar gebruikt. En het is praktisch; er zijn veel tekenapps waarin je een hele hobbywinkel aan materialen bij de hand hebt. Je kunt met je vingers tekenen, maar een stilus of tekenpen, special voor een tablet, werkt beter. Zelf gebruik ik de Procreate-app op mijn iPad, en een Apple Pencil. Die is gevoelig: hoe harder je drukt, hoe dikker je lijn. Daardoor voelt hij net als een echt potlood of penseel. Overigens heb ik mezelf dat allemaal aangeleerd, met behulp van tutorials op YouTube.”

Beerdiertjes
Over leren gesproken: heeft ze als bioloog zelf nog iets opgestoken bij het maken van dit boek? “Zeker weten. Over de natuur raak je nooit uitgeleerd. Ik heb bijvoorbeeld een illustratie gemaakt over de verschillende lagen van de zee. Daarin laat ik zien dat een potvis tot wel drie kilometer diept duikt. Daar is het pikdonker. Ongelofelijk toch, dat een dier dan zijn weg kan vinden? Tegenover zo’n gigantisch beest staat bijvoorbeeld een beerdiertje, een van de kleinste beestjes op aarde, dat ook in het boek voorkomt. Het is maar één millimeter groot, een fractie van een rijstkorrel, maar wel beresterk. Beerdiertjes overleven bij extreme temperaturen en kunnen lange tijd zonder voedsel en water. Het maakt ze een van de veerkrachtigste en moeilijkst uit te roeien dierensoorten op aarde. Daar had ik geen idee van.”
Die ene vraag waar het allemaal mee begon, beantwoordt ze in het boek natuurlijk ook. “Het simpele antwoord luidt: natuur is alles wat niet door mensen is gemaakt. Maar daarmee doen we de magie ervan tekort. Ga met je kind, klein- of oppaskind naar buiten. Voel de wind. Ruik aan een bloem. Kijk om je heen of loop met je blote voeten in het gras. En dan, als je gewoon wacht, komt het wonder vanzelf naar je toe. Dát is voor mij natuur.” 

[Kader]
Gesigneerd exemplaar
Dit is …natuur! van Kim Merel (Lemniscaat 2022,15,99) verschijnt op 19 april. Lezers die het boek bestellen via de website van kinderboekenwinkel Rapunsel in Assen kunnen het prentenboek kosteloos door Kim Merel laten signeren. Zij schrijft er dan ook een persoonlijke boodschap in, die u zelf via de site kunt opgeven. Kijk voor meer informatie op rapunsel.nl.

[Kader]
Geïnspireerd geraakt?
Op haar blog en op Instagram deelt Kim Merel tips en filmpjes over hoe je zelf natuurtekeningen kunt maken, bijvoorbeeld van een dagpauwoogvlinder.
kimmerel.com. 

Gepubliceerd in Trouw, zaterdag 16 april 2022. Fotografie: Merel Mollema. Illustraties: Kim Merel.